Bugün yine şahane bir konuk yazarım var: @kentteekolojikhayat yani Utku.
Biliyorsunuz tek kullanımlık plastikleri azaltmak, evdeki çöplerimizi azaltmak için son dönemde tüm dünyada yayılan zero waste akımı Türkçe'ye sıfır atık olarak çevrildi. Ben ilk zamanlar çöpsüz yaşam diyordum sonra kullanılan jargon sıfır atık olunca bu şekilde aranıyorsa böyle değiştirmeliyim diyerek sitedeki başlığı bile Sıfır Atık yaptım. Ama Utku haklı olarak diyor ki, biz evden çıkardığımız şeye atık mı diyoruz çöp mü diyerek Sıfır Çöp kavramını kullanıyor. Ben de yavaş yavaş Instagram gönderi ve hikayelerinde iki kavramı da kullanmaya çalışacağım. Siz ne dersiniz? Sıfır atık mı sıfır çöp mü diye sorarak sözü Utku'ya bırakıyorum:
Dünyamızı her geçen gün artan bir ivmeyle kirletiyoruz. Üstelik bu kirletme işini, sadece kentlerde değil köylerde de yapıyoruz.
Dünya’nın global bir köy haline gelmesi ulaşılabilirlik noktasında olumlu sonuçlar verse de sürdürülebilirlikte sınıfta kalmamıza neden oluyor.
1980'lerde çıkan Zero Waste fikri, 2000'lerde, plastik kullanımının artması, bu kullanımın artık bizi korkutmasıyla tüm Dünya’ya yayıldı. Zero Waste, Recycle ve Upcycle fikirlerinden farklı olarak, tek kullanımlık ürünleri kullanıp akabinde dönüştürmektense, zaten hiç kullanmamayı önüne koymuş, temiz ham madde ve kişiye özel ürün fikirlerini geliştirmiş. Waste kelimesini, ilk bakışta atık ya da çöp ile çevirebileceğimiz gibi, israf olarak da çevirebiliriz.
Ülkemizde Zero Waste akımında etkilenen tekil ve kurumsal tüketiciler olduğu gibi, Sıfır Atık Projesi ile hükümet de bir adım atmış oldu. Başlangıç aşamasında olan bu proje, herkesin katılımına ve dolayısıyla katkısına açık.
Peki atık, çöp ya da israf. Zero Waste’nin ülkemizde kullanımı için hangisi doğru?
Cevap veriyorum: Çöp.
Çöp için, artık işimize yaramayan tüm atıkların birarada olduğu yere diyoruz. Çöp tenekesi, çöp kutusu, çöp konteynırı, vs. Hatta beğenmediğimiz fikirlerimize, boş sohbetlere, yazdığımız ama paylaşmadığımız yazılarımıza. Ben tarım ilaçlı, hibrit tohumdan yetersiz ve niteliksiz gıdaya çöp diyorum mesela.
Yerel tohumdan, zehirsiz, sentetiksiz, adil gıdanın kabuğuna, çekirdeğine, sapına çöp diyemem; o ancak atık olur, kompost yaparsınız gübre olur. Ya da sadece solunum yapan benim için atık olan karbondioksit, hem solunum hem fotosentez yapan bitkilerim için besin kaynağı değil mi? Atık, hayatın devam ettiğinin göstergesidir. Atığımızı neden sıfırlayalım ki?
Kaçımızın evinde atık tenekesi var. Hepimizin evindeki çöp tenekesi. (Benim artık yok gerçi) Sıfırlamak istediğimiz çöp tenekesi değil mi?
Çöpsüz nasıl yaşanır?
Tek kullanımlık plastikler yerine çok kullanımlık temiz ham maddeli ürünler kullanılır. Örneğin karton bardak yerine kişisel bardak, plastik poşet yerine file gibi.
Ambalajlı ürünlerde, ambalaj tekrar tekrar kullanılır. Örneğin yumurta viyolü üreticisine iade edilir.
Yerel tohumdan, tarım ilaçsız, sentetik gübresiz, ambalajsız ve yeterli sayıda gıda temin edilir. Bu gıdanın kabuğu, sap, çekirdeği olabildiğince kullanılır. Artık kullanılamayacak duruma geldiğinde, uygun koşullarda çürütülür ve değerli toprak olarak kullanılır. Örneğin ekolojik gıda kompost yapılır.
İhtiyacına ve stiline uygun uzun süreli ürünler kullanılır. Örneğin sentetik içermeyen, yeterli sayıda giysi sahibi olunur.
Gözümüzün görmediği çöplerin yani tehlikeli atıkların üretilmesine izin vermemek, ihtiyacımızdan fazlasına sahip olmamak, trend olduğu için uzaklardan almak yerine yereldekine ulaşmak da çöpsüz bir hayat için olmazsa olmazlar.
Hayatı değil; çöpü sıfırlayalım.
Utku Yılmaz
Utku'nun yazılarını okumak isterseniz websitesi : www.kentteekolojikhayat.com ve Instagram hesabı @kentteekolojikhayat bakmayı unutmayın.
Comments